Koude nachten met de eerste grondvorst 

September is een echte overgangsmaand voor het weer. Aan het begin van de maand kan het nog gemakkelijk zomers warm worden, in de tweede helft van de maand komen vaak al koude nachten voor en soms vriest het aan de grond al een graadje. Vorst aan de grond, ook wel nachtvorst genoemd, komt vaker voor in september. Op het KNMI in De Bilt gemiddeld tijdens 1 nacht. Vrijdagochtend kwam het voor het eerst dit najaar tot vorst aan de grond. De temperatuur daalde op de weerstations in Heino (-1,8) en Twenthe (-1,7) voor het eerst dit jaar tot onder het vriespunt. Op normale waarnemingshoogte (1,50 meter) bleef de temperatuur nog boven nul, Twenthe was met +1,7 graden het koudste weerstation. Zaterdagochtend was het zowel op normale waarnemingshoogte als aan de grond nog iets kouder: +0,6 in de weerhut en -2,5 aan de grond op vliegveld Twenthe.

Overvloedige regen doet zomer vergeten 

Plaatselijk meer dan 100 millimeter neerslag in 30 uur

Een koude bovenlucht en twee rondtollende lagedrukgebieden hebben resoluut een einde gemaakt aan het droge en warme zomerweer van de eerste dagen van september. Het eerste lagedrukgebied trok maandagavond van het zuidwesten uit over ons land. Het neerslaggebied bleef in de nacht naar dinsdag lange tijd slepen boven het oosten van het land en verliet pas aan het eind van de ochtend ons land. Daarna kon het kortdurend opklaren, voordat een nieuw, actief regengebied dinsdag aan het eind van de middag ons land bereikte. Dit lagedrukgebied, dat dinsdag de Noordzee af kwam zakken, zorgde ook voor een flinke toename van de wind. In IJmuiden stond zelfs korte tijd windkracht 9. Geen officiële herfststorm, want het uurgemiddelde bleef steken op 8 beaufort.

De natste plaatsen op een rij 
Van maandagavond 9 september 20.00 uur t/m woensdag 10 september 0.00 uur werd op veel plaatsen in de Achterhoek meer dan 50 millimeter neerslag gemeten. Over dit tijdvak van ruim een etmaal kwam Silvolde op 63,6 mm, Borculo 75 mm, Bredevoort 80 mm, Hupsel (KNMI) 90 mm, Ruurlosebroek 92,2 mm en Haaksbergen noteerde 95 mm. In de omgeving van Winterswijk werd zelfs de 100 millimeter neerslag overschreden: Meddo 102,2 mm en Winterswijk-Henxel spande de kroon met 111 mm (met dank aan Jordi Huirne).

De overvloedige neerslag in de Achterhoek zorgde daar in de loop van dinsdag voor een stelle stijging van de waterstanden, zoals bijvoorbeeld in de Bielheimerbeek bij Doetinchem (foto: Jonny Reindsen). Ook het stroomgebied van de Boven-Slinge had te maken met hoge waterstanden. Uiteindelijk hoefde het Waterschap Rijn en IJssel bij Bredevoort het retentiegebied met een capaciteit van 1 miljoen kubieke meter water niet onder water te zetten om Bredevoort en Aalten voor wateroverlast te behoeden.

Zondag in het (noord)oosten veel regen 

Lokaal mogelijk 50 millimeter neerslag

Een golvend koufront zorgde zaterdag in een groot deel van het land voor veel bewolking waaruit soms wat lichte regen viel. Een actieve golf trekt zondagochtend over het oosten van het land. Aan de grond trekt een lagedrukgebied over het westen van Duitsland noordwaarts. Vooral in het oosten en noordoosten van het land wordt veel neerslag berekend, tussen de 20 en 60 millimeter. Het KNMI-weermodel HIRLAM berekent de meeste neerslag. De neerslag is welkom, het neerslagtekort is de afgelopen maanden steeds verder opgelopen. Op verschillende plaatsen is beregening niet toegestaan vanwege de lage waterstanden in de beken of de lage grondwaterstand.

Tropische dagen in september 

Eerste landelijke tropische septemberdag sinds 1991

Voor het eerst sinds 1991 was er sprake van een landelijke tropische dag in september. Donderdag 5 september werd het in De Bilt 30,3 graden. Het is 22 jaar geleden dat we een officiële landelijke tropische dag konden noteren. Een landelijke tropische dag in september is zeer uitzonderlijk. Op 3 september 1991 werd het in De Bilt 30,1 graden. Sinds 1949 is het in september landelijk gezien niet zo warm geweest. De warmste plek was donderdag Ell met 32,7 graden. Zelfs vlak aan zee werd het tropisch met in Den Helder 30,3 graden. De laatste keer dat het ergens in Nederland tropisch warm werd in september was op 8 september 2009, toen werd het in Ell 30,3 graden. Het hogedrukgebied dat verantwoordelijk was voor het mooie weer zorgde wel voor een toename van de luchtvervuiling door ozon. Het RIVM waarschuwde donderdag voor matige smog. Vrijdag werd het in het oosten van het land opnieuw meer dan 30 graden, Hupsel en Twenthe noteerden vrijdag 31,8 graden.